طرحواره محرومیت هیجانی
طرحواره محرومیت هیجانی (Emotional Deprivation Schema) یکی دیگر از طرحوارههای ناسازگار اولیه است که توسط جفری یانگ در نظریه “طرحوارهدرمانی” تعریف شده است. این طرحواره به احساس عمیق و پایدار فرد مبنی بر اینکه نیازهای هیجانی و عاطفیاش هرگز به درستی برآورده نشده یا نخواهد شد، اشاره دارد.
طرحواره محرومیت هیجانی چیست؟
طرحواره محرومیت هیجانی به معنای این است که فرد باور دارد نیازهای عاطفیاش توسط دیگران نادیده گرفته شده یا به حد کافی برآورده نشده است. این طرحواره اغلب از تجربیات دوران کودکی ناشی میشود، به ویژه در کودکانی که در محیطی رشد کردهاند که در آن محبت، توجه و همدلی کافی وجود نداشته است.افراد با این طرحواره احساس میکنند که هیچکس واقعاً آنها را درک نمیکند و نیازهایشان برای دیگران اهمیت ندارد. این باور منجر به احساس تنهایی، بیمهری و نارضایتی عمیق از روابطشان میشود. همچنین، آنها ممکن است باور داشته باشند که دیگران توانایی یا تمایلی برای برآورده کردن نیازهای عاطفیشان ندارند و به همین دلیل در روابط خود احساس ناامنی کنند.
شناخت طرحواره محرومیت هیجانی و نقش طرحوارهدرمانگر خوب در درمان آن
مقدمه
طرحوارههای ناسازگار اولیه الگوهای عمیق و پایداری از باورها و احساسات هستند که در دوران کودکی شکل میگیرند و بر زندگی فرد در بزرگسالی تأثیر میگذارند. یکی از این طرحوارهها، “طرحواره محرومیت هیجانی” است که میتواند روابط عاطفی و اجتماعی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که با این طرحواره زندگی میکنند، اغلب احساس میکنند که نیازهای عاطفیشان هرگز به درستی برآورده نشده و یا نخواهد شد. در این مقاله به بررسی طرحواره محرومیت هیجانی و نقش طرحوارهدرمانگر خوب در درمان آن میپردازیم.
ویژگیهای طرحواره محرومیت هیجانی
احساس عدم دریافت حمایت عاطفی: افراد با این طرحواره باور دارند که دیگران توانایی یا تمایلی برای ارائه محبت، توجه، و همدلی به آنها ندارند. این احساس معمولاً از دوران کودکی شکل میگیرد، زمانی که کودک احساس میکند نیازهای عاطفی او توسط والدین یا مراقبانش نادیده گرفته شده یا به طور ناکافی برآورده شده است.
تجربه احساس تنهایی و بیمهری: این افراد اغلب احساس تنهایی، بیمهری و عدم تعلق را تجربه میکنند. آنها ممکن است معتقد باشند که هیچکس واقعاً آنها را درک نمیکند یا برای احساسات و نیازهایشان ارزشی قائل نیست.
انتظارات پایین از روابط: این طرحواره باعث میشود که فرد انتظارات کمی از دیگران داشته باشد. ممکن است از ایجاد روابط عمیق و نزدیک خودداری کنند، زیرا باور دارند که هیچکس نمیتواند نیازهای هیجانی آنها را برآورده کند.
خودکفایی افراطی یا وابستگی شدید: برخی افراد با این طرحواره به سمت خودکفایی افراطی گرایش پیدا میکنند و سعی میکنند تمام نیازهای خود را به تنهایی برآورده کنند. از سوی دیگر، برخی ممکن است به شدت به دیگران وابسته شوند و از آنها بخواهند که به شکل افراطی نیازهای عاطفیشان را برآورده کنند.
چگونه طرحواره محرومیت هیجانی شکل میگیرد؟
طرحواره محرومیت هیجانی معمولاً در دوران کودکی شکل میگیرد. عواملی که میتوانند به شکلگیری این طرحواره منجر شوند عبارتند از:
بیتوجهی والدین: وقتی که والدین به نیازهای عاطفی کودک توجه کافی نشان نمیدهند یا توانایی ابراز محبت ندارند، کودک ممکن است احساس کند که نیازهای عاطفیاش نادیده گرفته شدهاند.
والدین سرد و دور: والدینی که از نظر عاطفی در دسترس نیستند و به جای برآوردن نیازهای عاطفی کودک، او را نادیده میگیرند یا از او فاصله میگیرند، میتوانند زمینهساز شکلگیری این طرحواره باشند.
عدم توجه به احساسات: در خانوادههایی که احساسات و عواطف بهطور کلی نادیده گرفته میشوند یا به آنها اهمیت داده نمیشود، کودکان ممکن است به این باور برسند که نیازهای عاطفی آنها بیاهمیت است.
این تجربیات منجر به این میشود که فرد در بزرگسالی نیز احساس کند که هیچکس نمیتواند نیازهای عاطفی او را برآورده کند و در نتیجه، انتظارات کمی از دیگران در روابط خود داشته باشد.
پیامدهای طرحواره محرومیت هیجانی در زندگی فرد
طرحواره محرومیت هیجانی میتواند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد. برخی از این پیامدها عبارتند از:
مشکلات در روابط عاطفی: افراد با این طرحواره معمولاً در ایجاد و حفظ روابط نزدیک و صمیمی مشکل دارند. آنها ممکن است به دلیل ترس از اینکه نیازهایشان برآورده نشود، از برقراری روابط عمیق خودداری کنند یا به طور ناخودآگاه روابطی را انتخاب کنند که در آن نیازهایشان نادیده گرفته میشود.
احساس تنهایی و بیارزشی: این افراد ممکن است دائماً احساس کنند که تنها هستند و هیچکس آنها را درک نمیکند. این احساس میتواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و احساس بیارزشی شود.
افسردگی و اضطراب: محرومیت هیجانی ممکن است به مرور زمان به افسردگی و اضطراب منجر شود. احساس مداوم تنهایی و نادیده گرفته شدن میتواند فشار روانی زیادی بر فرد وارد کند.
نقش طرحوارهدرمانگر خوب در درمان محرومیت هیجانی
طرحوارهدرمانی یکی از روشهای مؤثر برای درمان طرحواره محرومیت هیجانی است. در این روش، درمانگر به فرد کمک میکند تا ریشههای طرحواره خود را شناسایی کرده و به تدریج آن را تغییر دهد. طرحوارهدرمانگر با استفاده از تکنیکهای مختلف به فرد کمک میکند تا باورهای ناسازگار خود را مورد بازبینی قرار دهد و رفتارهای جدید و سازگارانهتری را جایگزین کند.
یک طرحوارهدرمانگر خوب باید دارای ویژگیهایی باشد که به فرآیند درمان کمک کند. این ویژگیها عبارتند از:
تجربه و تخصص: یک طرحوارهدرمانگر خوب در تهران باید تجربه و تخصص کافی در زمینه طرحوارهدرمانی داشته باشد. او باید با تکنیکها و روشهای درمانی مختلف آشنا باشد و بتواند آنها را به درستی در جلسات درمانی به کار گیرد.
توانایی ایجاد رابطه حمایتی: درمانگر باید بتواند محیطی امن و حمایتگر ایجاد کند تا مراجع بتواند احساسات و تجربیات خود را به راحتی بیان کند. این رابطه حمایتی به مراجع کمک میکند تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و با چالشهای خود بهتر مواجه شود.
درک عمیق از محرومیت هیجانی: یک طرحوارهدرمانگر خوب باید درک عمیقی از مفهوم محرومیت هیجانی داشته باشد و بتواند به فرد کمک کند تا این طرحواره را شناسایی و اصلاح کند.
چگونه یک طرحوارهدرمانگر خوب در تهران پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن یک طرحوارهدرمانگر خوب در تهران، میتوانید از چند روش استفاده کنید:
مشاوره اولیه: یکی از بهترین راهها برای اطمینان از انتخاب صحیح، انجام یک مشاوره اولیه با درمانگر است. در این جلسه میتوانید با روشهای کاری و دیدگاه درمانگر آشنا شوید و ببینید که آیا با او احساس راحتی و اعتماد دارید یا خیر.
پرسوجو از دیگران: از دوستان، آشنایان یا متخصصان دیگر در حوزه روانشناسی کمک بگیرید و از تجربیات آنها در انتخاب درمانگر استفاده کنید.
بررسی سابقه و تخصص: قبل از انتخاب درمانگر، حتماً سوابق تحصیلی و تجربیات حرفهای او را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که درمانگر مورد نظر دارای مجوزهای لازم و تخصص کافی در زمینه طرحوارهدرمانی است.
نتیجهگیری
طرحواره محرومیت هیجانی یکی از مشکلات روانی عمیق است که میتواند به شدت روابط و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. اما با کمک یک طرحوارهدرمانگر خوب در تهران، میتوان این طرحواره را شناسایی و به تدریج تغییر داد. انتخاب یک درمانگر با تجربه و مهارتهای لازم، اولین گام برای بهبود کیفیت زندگی و رفع احساسات منفی مرتبط با محرومیت هیجانی است.
اگر احساس میکنید که از طرحواره محرومیت هیجانی رنج میبرید، تردید نکنید و همین امروز اقدام کنید تا بتوانید زندگی بهتری برای خود بسازید.
